Judo (wym. dżudo, jap. "miękka droga") jest japońską sztuką walki stworzoną na podstawie ju-jitsu przez Jigorō Kanō w roku 1882, do niedawna występując jako jedyna sztuka walki wśród dyscyplin olimpijskich. Aktualnie judo nauczane jest niemalże na całym świecie, a swoją popularność zawdzięcza powszechnemu uznaniu dzięki temu, iż jest doskonałą metodą ćwiczeń fizycznych, treningu moralnego oraz idealnie nadaje się do samoobrony. Osoba ćwicząca judo to judoka.
Jigorō Kanō urodził się 28. października 1860 r.. W wieku 17 lat rozpoczął treningi ju-jitsu (szkoły Kito-ryu oraz Tenshiu-shinyo-ryu) - samurajskiej sztuki walki wręcz. Jako, że ju-jitsu było sztuką wojenną, celem jej technik było jak najskuteczniejsze unieszkodliwienie przeciwnia - nawet kosztem jego życia. Jigorō Kanō postanowił usunąć z ju-jitsu wszystkie techniki niebezpieczne dla życia i zdrowia, ponadto wymyślił i wprowadził techniki bezpiecznych upadków i w ten sposób stworzył własną sztukę walki - judo - oraz w roku 1882 założył szkołę judo - Kōdōkan (jap. "miejsce nauczania drogi").
Twórca judo czynił duże starania mające na celu rozpropagowanie swojej sztuki walki. Kilka lat po założeniu własnej szkoły Kanō wyruszył w podróż po Europie, której celem było zaprezentowanie judo mieszkańcom innych krajów. Efektem jego podróży było powstanie szkół judo w wielu krajach - początkowo w Wielkiej Brytanii, Francji, następnie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Indiach, Rosji, Chinach i Korei.
Jednym z marzeń Kanō było doprowadzenie do tego, aby judo stało się dyscypliną olimpijską. Aby zrealizować swoje marzenie, w roku 1909 udało mu się zostać członkiem Miedzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, od roku 1912 gościł na wszystkich igrzyskach olimpijskich aż do roku 1936. Niestety, nie doczekał się kolejnych igrzysk olimpijskich ani realizacji swojego marzenia - zmarł w dniu 4. maja 1938 r. w trakcie podróży powrotnej do Japonii. Natomiast judo stało się dyscypliną olimpijską w roku 1964.
Około roku 1892 Jigorō Kanō ożenił się z Sumako Takezoe, z którą miał dziewięcioro dzieci: sześć córek i trzech synów. Jeden z nich - Risei Kanō - został przewodniczącym Międzynarodowej Federacji Judo, która powstała w 1952 roku.
Do Polski judo dotarło w roku 1951 wraz z przyjazdem na studia Adama Nidzgórskiego oraz Henryka Gielca. Do roku 1954 organizowali oni pokazy oraz prowadzili pierwsze zajęcia i turnieje. Pierwsza sekcja judo powstała w 1956 r. (a dwa lata wcześniej formalnie powstała jako podsekcja innej dyscypliny sportu). Pierwsze mistrzostwa Polski w judo zostały rozegrane w Łodzi w roku 1957. Podczas tych mistrzostw powstał Polski Związek Judo.
Trening judo prowadzony jest na macie, która amortyzuje upadki, w sali treningowej zwanej dojo. Tradycyjnie ćwiczymy boso. Wraz z nauką judo poznajemy także kulturę Japonii, pierwszą tego oznaką jest ceremonialność treningów - każde spotkanie rozpoczynamy i kończymy odpowiednim ceremoniałem. Po ceremonialnym przywitaniu się zawsze odbywa się rozgrzewka - bez tego nie można brać udziału w treningu. Rozgrzewka "budzi" mięśnie i stawy do działania, ponadto rozgrzane stawy i mięśnie są mniej podatne na ewentualne urazy.
Po rozgrzewce następuje właściwa część treningu - ćwiczenie technik. W judo techniki dzielimy na dwie główne kategorie - techniki w pozycji stojącej oraz w parterze. Techniki w parterze to trzymania, duszenia i dźwignie. Techniki w pozycji stojącej to głównie rzuty - w tym przypadku przed przystąpieniem do treningu technik rzutów zazwyczaj poświęca się kilka chwil na przećwiczenie padów. Ponadto, jeśli dany trening jest przeznaczony dla dzieci, nauka technik przeplatana jest różnymi zabawami.
W grupach starszych pojawia się dodatkowy element treningu - randori. Jest to treningowa forma walki - zazwyczaj nie sędziowana, często nakierunkowana tematycznie. Celem randori jest nauka zastosowania poznanych technik podczas walki, przećwiczenie pewnych scenariuszy: kombinacji, bloków czy kontrataków.
Trening judo, poza nauką konkretnych technik walki, uczy zawodników pewności siebie (w przypadku zagrożenia umiemy się obronić, nie paraliżujemy się strachem, gdyż wiemy, co robić), a także z uwagi na dużą ilość ćwiczeń fizycznych wypracowuje siłę mięśniową i kondycję. Nauka rzutów uczy natomiast równowagi - większość rzutów wymaga odpowiedniego balansowania swoim ciałem. Dla małych dzieci trening judo uczy funkcjonowania w grupie, ponadto - dzięki przyjaznej atmosferze tworzonej przez trenerów - pozostaje w pamięci jako bardzo pozytywne skojarzenia z aktywnością fizyczną. Ponadto trening judo jest utrzymany w duchu wzajemnego szacunku - uczymy się szacunku do partnera, do samego siebie czy nawet do przeciwnika. Z czasem ten szacunek przekłada się także na życie poza dojo - życie rodzinne czy zawodowe.
